Προστασία της Εργαζόμενης Μητέρας
- Γενικά - Προϋποθέσεις
Η συμπληρωματική παροχή μητρότητας καταβάλλεται σε ασφαλισμένες του e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ - ΕΤΑΜ) με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου (παροχή εξαρτημένης εργασίας).
Η παροχή καταβάλλεται ύστερα από τον τοκετό, εφόσον συντρέχουν δύο προϋποθέσεις:
- ενεργός εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της άδειας κυοφορίας
- είσπραξη επιδόματος από τον e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ - ΕΤΑΜ) για την αποχή από την εργασία λόγω κυοφορίας και λοχείας.
Δικαιούχοι είναι και οι τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρ. 1464 του ΑΚ, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και οι εργαζόμενες που υιοθετούν τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών, στις οποίες καταβάλλονται οι αναλογούσες Συμπληρωματικές Παροχές Μητρότητας για το χρονικό διάστημα της άδειας λοχείας (9 εβδομάδες), εφόσον βρίσκονται σε ενεργό εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της εν λόγω άδειας - στην περίπτωση των θετών μητέρων είναι απαραίτητη η ενεργός εργασιακή σχέση κατά την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια – και εφόσον έχουν εισπράξει το επίδομα μητρότητας από τον e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ - ΕΤΑΜ) για την αποχή από την εργασία λόγω λοχείας.
Το ποσό είναι ίσο με τη διαφορά που προκύπτει εάν από τις αποδοχές που καταβάλλει ο εργοδότης κατά τον χρόνο έναρξης της άδειας κυοφορίας και λοχείας αφαιρεθεί το επίδομα που κατέβαλε ο e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ ΕΤΑΜ) για το ίδιο χρονικό διάστημα.
- Διαδικασία και προθεσμία υποβολής της αίτησης – Παραλαβή απόφασης
Η δικαιούχος μητέρα μπορεί να υποβάλει σχετική αίτηση προς την αρμόδια υπηρεσία της ΔΥΠΑ εντός τριμήνου από την είσπραξη των επιδομάτων κυοφορίας και λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ - ΕΤΑΜ) με δύο τρόπους:
- μέσω των e-services ΔΥΠΑ
- μέσω ΚΕΠ από την ίδια τη δικαιούχο ή δι’ αντιπροσώπου
Η παραλαβή της απόφασης γίνεται είτε μέσω του ατομικού λογαριασμού στις e-services ΔΥΠΑ είτε από την αρμόδια Υπηρεσία της ΔΥΠΑ.
- Δικαιολογητικά
- Απαραίτητα δικαιολογητικά για την επιδότηση
Απαραίτητα δικαιολογητικά για την επιδότηση είναι τα εξής:
- Βεβαίωση του e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ - ΕΤΑΜ) για τη διάρκεια της επιδότησης, το ύψος του ημερησίου επιδόματος και του συνολικού καταβληθέντος ποσού των επιδομάτων κυοφορίας και λοχείας,
- Βεβαίωση εργοδότη (Υπόδειγμα 1ο ), (Υπόδειγμα 2ο ΤΕΚΜΑΙΡΟΜΕΝΗ-ΘΕΤΗ),
- Αντίγραφα αποφάσεων χορήγησης επιδόματος ασθενείας (εφόσον έχει χορηγηθεί) που αφορούν σε διάστημα για το ίδιο εργασιακό έτος,
- Άδεια διαμονής ή εργασίας στην περίπτωση πολιτών τρίτων χωρών.
Ειδικότερα, οι θετές μητέρες, πλέον των ανωτέρω δικαιολογητικών, θα πρέπει να υποβάλουν κατά περίπτωση και τα κάτωθι:
α) Βεβαίωση Τοποθέτησης Ανηλίκου σε Θετή Οικογένεια, εκδοθείσα από τον αρμόδιο φορέα εποπτείας της υιοθεσίας, μέσω της οποίας αποδεικνύεται η ημερομηνία ένταξης του θετού τέκνου στην οικογένεια,
ή
β) Συμβολαιογραφικό έγγραφο που έχει συναφθεί μεταξύ της θετής μητέρας με τον/τους φυσικό/-ούς γονέα/-είς του παιδιού, στις περιπτώσεις της φυσικής παράδοσης του παιδιού για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία από τον/τους φυσικό/-ούς γονέα/-είς προς τη θετή μητέρα,
ή
γ) Αποδεικτικό της ημερομηνίας, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας από τη θετή μητέρα.
- Απαραίτητα δικαιολογητικά για την επιδότηση
- Νομικό πλαίσιο
- Ν. 549/77
- Π.Δ. 776/77
- Π.Δ. 221/97
- Άρθ. 34 Ν. 4808/21
- Άρθ. 44 Ν.4997/22
- Γενικά - Προϋποθέσεις
Η ΔΥΠΑ καταβάλλει στις εργαζόμενες μητέρες Ειδική Παροχή Προστασίας της Μητρότητας διάρκειας έως εννέα (9) μήνες, σύμφωνα με το κεφ. Β’ της με αρ. 33891/606/08 Υ.Α. (άρθ. 142 ν. 3655/2008, όπως ισχύει) και τα άρθρα 33 και 36 του ν. 4808/2021. Ως προϋποθέσεις τίθενται:
η ενεργός εργασιακή σχέση εξαρτημένης εργασίας τόσο κατά την έναρξη όσο και κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας. Πιο συγκεκριμένα, απαιτείται η ασφάλιση στον ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) και η απασχόληση με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου, πλήρους ή μερικής απασχόλησης α) στον στον ιδιωτικό τομέα, β) με συμβάσεις ή σχέσεις μέσω επιχείρησης προσωρινής απασχόλησης, του άρθρου 115 του ν. 4052/2012 (Α’ 41), και ε) με σύμβαση με την Πολεμική Αεροπορία για απασχόληση στην Αμερικανική Ναυτική Ευκολία Σούδας,
η λήψη παροχών μητρότητας από τον e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) ή τον Ειδικό Λογαριασμό Ξενοδοχοϋπαλλήλων
Δικαιούχοι είναι και οι τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρ. 1464 του ΑΚ, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και οι εργαζόμενες που υιοθετούν τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών, εφόσον πληρούν τις ως άνω προϋποθέσεις.
Η Ειδική Άδεια Προστασίας της Μητρότητας διάρκειας έως εννέα (9) μήνες χορηγείται από τον εργοδότη μετά τη λήξη της άδειας κυοφορίας και λοχείας ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας ή και της ετήσιας κανονικής άδειας.
Οι ασφαλισμένες μητέρες δύνανται, με αμετάκλητη αίτησή τους, να κάνουν χρήση του συνόλου ή τμήματος της άδειας. Επίσης, δύνανται να τη διακόψουν με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση, το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο.
Σχετικά με την επέκταση της εν λόγω άδειας & παροχής από 6 σε 9 μήνες, σύμφωνα με το άρθ. 43 παρ. 1 του ν. 4997/2022, σημειώνεται ότι δικαιούχοι είναι οι ασφαλισμένες με ημερομηνία έναρξης της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας από τις 25.11.2022 και στο εξής, καθώς και όσες ασφαλισμένες τελούσαν στην εν λόγω άδεια κατά τη συγκεκριμένη ημερομηνία, έστω και στην τελευταία ημέρα αυτής.
- Διαδικασία και προθεσμία υποβολής της αίτησης – Παραλαβή απόφασης
Η δικαιούχος μητέρα μπορεί να υποβάλει σχετική αίτηση προς την αρμόδια Yπηρεσία ΚΠΑ2 της ΔΥΠΑ εντός αποκλειστικής προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας), ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, εάν έχει χορηγηθεί, ή και της ετήσιας κανονικής άδειας.
Η υποβολή της αίτησης γίνεται με δύο τρόπους:
- μέσω των e-services ΔΥΠΑ
- μέσω ΚΕΠ από την ίδια τη δικαιούχο ή δι’ αντιπροσώπου
Η παραλαβή της απόφασης γίνεται είτε μέσω του ατομικού λογαριασμού στις e-services ΔΥΠΑ είτε από την αρμόδια Υπηρεσία της ΔΥΠΑ.
Κατά το μεταβατικό στάδιο εφαρμογής της διάταξης για τη λήψη της 3μηνης επέκτασης της παροχής, οι δικαιούχοι με ημερομηνίες έναρξης της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας & ένταξης στη συνδεόμενη επιδότηση από τις 26.05.2022 έως και τις 24.11.2022, θα πρέπει να υποβάλουν μέσω των e-services ΔΥΠΑ αίτηση επέκτασης της Ειδικής Παροχής Προστασίας Μητρότητας, επισυνάπτοντας Υπεύθυνη Δήλωση όπου θα δηλώνουν το χρονικό διάστημα της επέκτασης της άδειας.
Οι επιδοτήσεις με ημερομηνία έναρξης της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας & ένταξης στη συνδεόμενη επιδότηση από την 25.11.2022 και εξής επεκτείνονται αυτοματοποιημένα στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ) της Δ.ΥΠ.Α., χωρίς κάποια περαιτέρω ενέργεια των δικαιούχων.
- Δικαιολογητικά
- Απαραίτητα δικαιολογητικά για την επιδότηση
Απαραίτητα δικαιολογητικά για την επιδότηση είναι τα εξής:
Βεβαίωση Εργοδότη από την οποία θα προκύπτει η ενεργός εργασιακή σχέση κατά την έναρξη της άδειας μητρότητας, το είδος, η μορφή και η διάρκεια της εργασιακής σχέσης, οι μηνιαίες αποδοχές, ο μέσος όρος των ωρών μερικής απασχόλησης, η ημερομηνία πρόσληψης (και για συμβάσεις ορισμένου χρόνου η ημερομηνία λήξης τους), η λήψη της ετήσιας κανονικής άδειας που ενδεχομένως χορηγήθηκε μετά την άδεια λοχείας ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, καθώς επίσης ο φορέας επικουρικής ασφάλισης και το ύψος των εισφορών εργοδότη και εργαζόμενου,
Βεβαίωση επιδόματος μητρότητας (κυοφορίας – λοχείας) από τον e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ - ΕΤΑΜ) ή τον Ειδικό Λογαριασμό Ξενοδοχοϋπαλλήλων,
Υπεύθυνη δήλωση της δικαιούχου, με την οποία αναλαμβάνει την υποχρέωση να γνωστοποιήσει εντός οκτώ (8) ημερών στην αρμόδια υπηρεσία ττης ΔΥΠΑ οποιαδήποτε μεταβολή της εργασιακής της σχέσης. Η εν λόγω δήλωση αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ηλεκτρονικής αίτησης, αναγράφεται στο στάδιο της “ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗΣ” και απαιτείται η συναίνεση σε αυτήν πριν από την οριστική υποβολή της αίτησης,
Άδεια διαμονής ή εργασίας στην περίπτωση πολιτών τρίτων χωρών.
Ειδικότερα, οι θετές μητέρες, πλέον των ανωτέρω δικαιολογητικών, θα πρέπει να υποβάλουν κατά περίπτωση και τα κάτωθι:
α) Βεβαίωση Τοποθέτησης Ανηλίκου σε Θετή Οικογένεια, εκδοθείσα από τον αρμόδιο φορέα εποπτείας της υιοθεσίας, μέσω της οποίας αποδεικνύεται η ημερομηνία ένταξης του θετού τέκνου στην οικογένεια,
ή
β) Συμβολαιογραφικό έγγραφο που έχει συναφθεί μεταξύ της θετής μητέρας με τον/τους φυσικό/-ούς γονέα/-είς του παιδιού, στις περιπτώσεις της φυσικής παράδοσης του παιδιού για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία από τον/τους φυσικό/-ούς γονέα/-είς προς τη θετή μητέρα,
ή
γ) Αποδεικτικό της ημερομηνίας, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας από τη θετή μητέρα.
- Απαραίτητα δικαιολογητικά για την επιδότηση
- Ποσό παροχής
Η ΔΥΠΑ υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται με βάση τις ισχύουσες διατάξεις, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, με βάση το προαναφερόμενο ποσό.
Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και τέσσερις (4) ώρες ημερησίως ή μέχρι δεκατρείς (13) ημέρες το μήνα κατά μέσο όρο στη διάρκεια του εξαμήνου που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο ποσό ισούται με το μισό του ανωτέρω καθοριζόμενου ποσού.
Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο σύνταξης και ασθένειας του e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ - ΕΤΑΜ), καθώς επίσης και στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου ποσού, από το οποίο η ΔΥΠΑ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά της ασφαλισμένης και την αποδίδει στον e-ΕΦΚΑ (τ. ΙΚΑ – ΕΤΑΜ) και στο αντίστοιχο επικουρικό ταμείο, μαζί με την προβλεπόμενη εργοδοτική εισφορά που βαρύνει την Υπηρεσία.
- Διακοπή
Η παροχή διακόπτεται λόγω:
- απασχόλησης στον εργοδότη μετά από σχετική αίτηση διακοπής της παροχής από την δικαιούχο
- πρόσληψης και απασχόλησής της σε νέο εργοδότη, εκτός από την περίπτωση που η πρόσληψη σε νέο εργοδότη είναι η επόμενη της λήξης της σχέσης εργασίας με τον προηγούμενο, με την υποχρέωση υποβολής σχετικής βεβαίωσης από τον νέο εργοδότη
- Νομικό πλαίσιο
- Άρθ. 142 N. 3655/08
- Υ.Α. 33891/606/2008
- Άρθ. 36 Παρ. 3 N. 3996/11
- Άρθ. 33 και 36 Ν.4808/21
- Άρθ. 43 Ν.4997/22