Προστασία της Εργαζόμενης Μητέρας

Η Ειδική Παροχή Προστασίας της Μητρότητας διάρκειας έως εννέα (9) μηνών καταβάλλεται στις εργαζόμενες μητέρες ασφαλισμένες του e-ΕΦΚΑ οι οποίες εργάζονται με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις ή ως έμμισθες  δικηγόροι με σχέση έμμισθης εντολής, υπό τις εξής προϋποθέσεις:

• η ενεργός εργασιακή σχέση τόσο κατά την έναρξη όσο και κατά τη διάρκεια της άδειας μητρότητας α) στον ιδιωτικό τομέα, β) με συμβάσεις ή σχέσεις μέσω επιχείρησης προσωρινής απασχόλησης, του άρθρου 115 του ν. 4052/2012 (Α’ 41), ή γ) με σύμβαση με την Πολεμική Αεροπορία για απασχόληση στην Αμερικανική Ναυτική Ευκολία Σούδας,

• η λήψη παροχών μητρότητας από τον e-ΕΦΚΑ ή από τον οικείο φορέα ασφάλισης ασθένειας μισθωτών.

Δικαιούχοι είναι και οι τεκμαιρόμενες μητέρες του άρθρ. 1464 του ΑΚ, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, οι εργαζόμενες που υιοθετούν τέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών, εφόσον πληρούν τις ως άνω προϋποθέσεις, καθώς και οι ομόφυλοι σύζυγοι που υιοθετούν τέκνο.

Η Ειδική Άδεια Προστασίας της Μητρότητας χορηγείται από τον εργοδότη μετά τη λήξη της άδειας κυοφορίας και λοχείας ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας ή και της ετήσιας κανονικής άδειας.

Οι ασφαλισμένες μητέρες μπορούν να κάνουν χρήση του συνόλου ή τμήματος της άδειας. Επίσης, μπορούν να τη διακόψουν με έγγραφη συμφωνία του εργοδότη. Σε κάθε περίπτωση, το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο.

Υπάρχει η δυνατότητα μεταβίβασης από τη μητέρα προς τον πατέρα του τέκνου τμήματος της οικείας άδειας & παροχής συνολικής διάρκειας έως επτά (7) ημερολογιακών μηνών, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης, υπό τις προϋποθέσεις να είναι η ίδια η μητέρα δικαιούχος σύμφωνα με τα παραπάνω, χωρίς να απαιτείται να έχει κάνει χρήση τμήματος αυτής προηγουμένως.

Σημειώνεται ότι δεν ενδιαφέρει η σειρά που οι γονείς θα κάνουν χρήση της άδειας συμπληρωματικά μεταξύ τους, δηλαδή η μητέρα μπορεί να ασκήσει πρώτη τμήμα του ως άνω δικαιώματος και να μεταβιβάσει το υπόλοιπο στον πατέρα, αντιστρόφως ή να γίνουν περισσότερες από μία εναλλαγές με κοινές ως προς το περιεχόμενο υπεύθυνες δηλώσεις των γονέων.

Η δικαιούχος μητέρα μπορεί να υποβάλει σχετική αίτηση προς την αρμόδια Yπηρεσία ΚΠΑ2 της ΔΥΠΑ εντός αποκλειστικής προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας), ή της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο άδειας, εάν έχει χορηγηθεί, ή και της ετήσιας κανονικής άδειας.

Η υποβολή της αίτησης γίνεται μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών της Δ.ΥΠ.Α. στον εξής σύνδεσμο:  https://parentalbenefits.dypa.gov.gr/app/pbnf/r/opsm/esrv/login?sr=02

Επισημαίνεται ότι στην περίπτωση μεταβίβασης από τη μητέρα τμήματος της άδειας/παροχής προς τον πατέρα, κατόπιν της αίτησης της ιδίας, υποβάλλεται αίτηση μέσω του ανωτέρω ηλεκτρονικού συνδέσμου και από τον πατέρα ο οποίος επιβεβαιώνει τα δηλωθέντα της μητέρας.

Η παραλαβή της απόφασης γίνεται είτε μέσω του ατομικού λογαριασμού στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες είτε από την αρμόδια Υπηρεσία της ΔΥΠΑ.

Απαραίτητα στοιχεία/δικαιολογητικά για την επιδότηση είναι τα εξής:

• Άδεια Εργοδότη, η οποία δηλώνεται στην υποβαλλόμενη Βεβαίωση Εργοδότη (Υπόδειγμα 1_Μητέρα)

• Καταβολή επιδόματος μητρότητας (κυοφορίας – λοχείας) από τον οικείο ασφαλιστικό φορέα ασθενείας (αντλείται αυτεπάγγελτα, ενώ στην περίπτωση μη δυνατής άντλησης υποβάλλεται βεβαίωση των ασφ/νων)

Ειδικότερα, οι θετές μητέρες/θετοί δικαιούχοι γονείς, πλέον των ανωτέρω δικαιολογητικών, θα πρέπει να υποβάλουν κατά περίπτωση και τα εξής:

α) Βεβαίωση Τοποθέτησης Ανηλίκου σε Θετή Οικογένεια, εκδοθείσα από τον αρμόδιο φορέα εποπτείας της υιοθεσίας, μέσω της οποίας αποδεικνύεται η ημερομηνία ένταξης του θετού τέκνου στην οικογένεια, ή

β) Συμβολαιογραφικό έγγραφο που έχει συναφθεί μεταξύ της θετής μητέρας/θετού γονέα με τους φυσικούς γονείς του παιδιού, στις περιπτώσεις της φυσικής παράδοσης του παιδιού για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία από τους φυσικούς γονείς προς τη θετή μητέρα/τον θετό γονέα, ή

γ) Αποδεικτικό της ημερομηνίας, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας , ή

δ) Τελεσίδικη δικαστική απόφαση υιοθεσίας από την ημεδαπή.

Επιπλέον, σε περίπτωση μεταβίβασης από τη μητέρα προς μισθωτό πατέρα τμήματος της άδειας & παροχής, ο πατέρας θα δηλώνει στην αίτησή του τη χορηγηθείσα από τον εργοδότη του άδεια, υποβάλλοντας Βεβαίωση Εργοδότη (Υπόδειγμα 2_Πατέρας)

*Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση τροποποίησης της αρχικής δήλωσης της μητέρας αναφορικά με τη μεταβίβαση ή μη του δικαιώματός της στον πατέρα, θα πρέπει να συνυποβάλλονται και από τους δύο γονείς (εφόσον και ο πατέρας ειναι μισθωτός) τροποποιημένες Βεβαιώσεις Εργοδότη (βλ. Υποδείγματα 1 και 2 ) ως προς τα νέα διαστήματα της ειδικής άδειας που τους χορηγούνται.

Η ΔΥΠΑ υποχρεούται να καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται με βάση τις ισχύουσες διατάξεις, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας, με βάση το προαναφερόμενο ποσό.

Σε περίπτωση απασχόλησης μέχρι και τέσσερις (4) ώρες ημερησίως ή μέχρι  δεκατρείς (13) ημέρες το μήνα κατά μέσο όρο στη διάρκεια του εξαμήνου που προηγείται της άδειας κυοφορίας, το καταβαλλόμενο ποσό ισούται με το μισό του ανωτέρω καθοριζόμενου ποσού.

Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στον κλάδο κύριας σύνταξης και ασθένειας του οικείου ασφαλιστικού φορέα, καθώς επίσης και στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του κατά περίπτωση αναφερόμενου ποσού, από το οποίο η Δ.ΥΠ.Α. παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά της ασφαλισμένης και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς, μαζί με την προβλεπόμενη εργοδοτική εισφορά που βαρύνει τη Δ.ΥΠ.Α.

Σε περίπτωση μεταβίβασης τμήματος της άδειας/παροχής προς τον πατέρα, καταβάλλεται σε αυτόν το ποσό το οποίο θα ελάμβανε η εργαζόμενη μητέρα με βάση το δικό της εργασιακό καθεστώς (πλήρους & μερικής απασχόλησης).

Η παροχή διακόπτεται λόγω:

• Λύσης για οποιονδήποτε λόγο της εργασιακής σχέσης της μητέρας,
• Απασχόλησης στον εργοδότη μετά από σχετική αίτηση διακοπής της παροχής από την δικαιούχο.

Στην περίπτωση μεταβίβασης στον πατέρα, η παροχή διακόπτεται για τους ίδιους λόγους με τη μητέρα ή απώλειας της επαγγελματικής του ιδιότητας, εάν είναι ελευθερος επαγγελματίας/αυτοαπασχολούμενος/αγρότης. Σε αυτές τις περιπτώσεις είναι δυνατή η χορήγηση της παροχής και πάλι στη μητέρα, εφόσον υποβάλει σχετική αίτηση & νέα Βεβαίωση Εργοδότη με το χορηγούμενο διάστημα της οικείας άδειας.

• Επισημαίνεται, ακόμη, ότι στον πατέρα η παροχή διακόπτεται και για οποιονδήποτε λόγο η μητέρα παύσει να είναι η ίδια δικαιούχος της άδειας & της παροχής.
• Προκειμένου για πολίτες τρίτων χωρών, επέρχεται διακοπή της επιδότησης και σε περίπτωση λήξης της άδειας διαμονής ή εργασίας εντός της περιόδου καταβολής, & μη προσκόμισης βεβαίωσης κατάθεσης αιτήματος ανανέωσης.

• Άρθ. 228 & 228Α π.δ. 80/2022, ως ισχύει
• Υ.Α. 33891/606/2008, ως ισχύει
• Υ.Α  47360/2023 

Οι μητέρες ασφαλισμένες στον e- ΕΦΚΑ (φυσικές, τεκμαιρόμενες του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτούν τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, και οι θετές που υιοθετούν τέκνο, από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών) που εργάζονται ως ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες ή αγρότισσες, όπως προκύπτει από το ασφαλιστικό τους καθεστώς, δικαιούνται την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας, για χρονικό διάστημα εννέα (9) μηνών. Δικαιούχοι της εν λόγω παροχής είναι και οι ομόφυλοι σύζυγοι που υιοθετούν τέκνο, σύμφωνα με την κοινή δήλωσή τους στον e-ΕΦΚΑ. Το δικαίωμα στην επιδότηση θεμελιώνεται για τις/τους ασφαλισμένες/-ους με ημερομηνία απόκτησης τέκνου από τις 24.09.2023 κι εξής. 

Απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χορήγηση της εν λόγω παροχής είναι:

1. Η λήψη του επιδόματος μητρότητας αυτοαπασχολούμενων του e-ΕΦΚΑ , ή σε περίπτωση υιοθεσίας η «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια», ή η δημοσίευση τελεσίδικης δικαστικής απόφασης υιοθεσίας της ημεδαπής ή αναγνώρισης αλλοδαπής απόφασης υιοθεσίας.
2. Η ασφαλιστική ενημερότητα της δικαιούχου κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης και κατά το χρονικό διάστημα λήψης της παροχής.

Οι δικαιούχοι μητέρες δικαιούνται να μεταβιβάσουν έως επτά (7) μήνες από την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας στον πατέρα (φυσικό, θετό ή με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας), ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα ή με έμμισθη εντολή, ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας, αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης, υπό τις εξής προϋποθέσεις:

• Να έχουν κάνει οι ίδιες χρήση προηγουμένως τουλάχιστον των δύο (2) πρώτων μηνών της παροχής, &
• Οι γονείς στους οποίους μεταβιβάζεται το δικαίωμα να πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις βάσει του δικού τους εργασιακού καθεστώτος.

Η αίτηση υποβάλλεται μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών παροχών μητρότητας-γονεϊκότητας της ΔΥΠΑ στον εξής σύνδεσμο:  https://parentalbenefits.dypa.gov.gr/app/pbnf/r/opsm/esrv/login?sr=02

οποτεδήποτε εντός δύο (2) μηνών από την επομένη της καταβολής (πίστωσης) του επιδόματος μητρότητας του οικείου ασφαλιστικού φορέα.

Ειδικά για τις θετές μητέρες/θετούς δικαιούχους γονείς, η αίτηση υποβάλλεται εντός δύο (2) μηνών από την επομένη της ένταξης του παιδιού στην οικογένεια ή της τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης της αλλοδαπής ή της ημεδαπής.

Για τις ασφαλισμένες που έχουν γεννήσει από 24.09.2023 έως την 18.04.2024, ημ/νία δημοσίευσης της σχετικής ΚΥΑ, και δεν έχουν υποβάλει την αίτηση στη Δ.ΥΠ.Α., η προθεσμία υποβολής αυτής ορίζεται κατ’ εξαίρεση σε δύο (2) μήνες από την 18.04.2024, και όχι από την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ.

Ως ημ/νία έναρξης της παροχής ορίζεται η πρώτη (1η) του επόμενου ημερολογιακού μήνα της υποβολής της αίτησης. Επομένως, εάν π.χ. η αίτηση υποβληθεί στις 22.04.2024, ως ημ/νία έναρξης της παροχής θα δηλωθεί στο σχετικό πεδίο η 1η.5.2024. Βάσει αυτής της ημ/νίας έναρξης θα δηλωθούν και τα διαστήματα σε περίπτωση μεταβίβασης μέρους του δικαιώματος προς τον πατέρα, εφόσον,  βέβαια η μητέρα μη μισθωτή κάνει χρήση η ίδια τουλάχιστον των 2 πρώτων μηνών της παροχή (π.χ. 1.5.2024-30.6.2024) ως ορίζεται στη σχετική ΚΥΑ.

Τα απαραίτητα στοιχεία για την επιδότηση είναι τα εξής:

• Η καταβολή/πίστωση του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ/οικείου ασφαλιστικού φορέα, υποχρεωτικά για φυσικές και τεκμαιρόμενες μητέρες,

• Ασφαλιστική ενημερότητα σε ισχύ.

Σημειώνεται ότι τα ανωτέρω στοιχεία αντλούνται αυτεπάγγελτα μέσω διαλειτουργικότητας με τον e-ΕΦΚΑ/οικείο ασφαλιστικό φορέα, επομένως η επισύναψη των σχετικών Βεβαιώσεων απαιτείται μόνο στην περίπτωση που η ηλεκτρονική άντληση δεν είναι δυνατή.

Ειδικά για θετούς γονείς απαιτείται υποχρεωτικά η επισύναψη ενός εκ των κάτωθι δικαιολογητικών υιοθεσίας:

α) Βεβαίωση Τοποθέτησης Ανηλίκου σε Θετή Οικογένεια, εκδοθείσα από τον αρμόδιο φορέα εποπτείας της υιοθεσίας, μέσω της οποίας αποδεικνύεται η ημερομηνία ένταξης του θετού τέκνου στην οικογένεια, ή

β) Συμβολαιογραφικό έγγραφο που έχει συναφθεί μεταξύ θετής μητέρας/θετού γονέα με τους φυσικούς γονείς του παιδιού, στις περιπτώσεις της φυσικής παράδοσης του παιδιού για φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία από τους φυσικούς γονείς προς τη θετή μητέρα/τον θετό γονέα, ή

γ) Αποδεικτικό της ημερομηνίας, κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η δικαστική απόφαση που αναγνωρίζει αλλοδαπή απόφαση υιοθεσίας, ή

δ) Τελεσίδικη δικαστική απόφαση υιοθεσίας της ημεδαπής.

Το καταβαλλόμενο ποσό ισούται μηνιαίως με τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό.

Η παροχή διακόπτεται σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια χορήγησής της η ασφαλισμένη α) απωλέσει την επαγγελματική της ιδιότητα, ή β) δεν είναι ασφαλιστικά ενήμερη, ή γ) αναλάβει  μισθωτή εργασία, ή δ) υποβάλλει σχετικό αίτημα.

Σε περίπτωση που η ασφαλισμένη εξοφλήσει τις οφειλόμενες ασφαλιστικές εισφορές, δύναται να αιτηθεί ηλεκτρονικά την επαναχορήγηση της παροχής αναδρομικά από τον μήνα που διεκόπη. Σε κάθε περίπτωση, το συνολικό διάστημα καταβολής της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, κατόπιν ετεροχρονισμένης εξόφλησης των ασφαλιστικών εισφορών, δεν μπορεί να υπερβεί τους δώδεκα (12) μήνες.

Άρθρο 151 του ν. 5078/2023 (ΦΕΚ Α' 211), ως ισχύει 

Υπ' αρ. 28843/18.04.2024 (ΦΕΚ Β' 2293) ΚΥΑ